Có 4 giai đoạn phát triển chiều cao chính của trẻ, trong đó, giai đoạn chủ đạo là 1000 ngày đầu đời (quyết định 60% chiều cao khi trưởng thành) và giai đoạn dậy thì (trẻ có thể phát triển 8 – 10 tuổi). 12cm mỗi năm cho đến khi 20 tuổi).
Dưới đây là thông tin khoa học về các giai đoạn phát triển chiều cao ở trẻ do TS.BS Phan Bích Nga – Giám đốc Trung tâm Khám và Tư vấn Dinh dưỡng Trẻ em – Viện Dinh dưỡng Quốc gia.
TS.BS Phan Bích Nga – Giám đốc Trung tâm Khám và Tư vấn Dinh dưỡng Trẻ em – Viện Dinh dưỡng Quốc gia
1. 1000 ngày đầu tiên của cuộc đời
1000 ngày đầu đời được tính từ khi trẻ được thụ thai cho đến khi trẻ được 24 tháng tuổi. Đây là giai đoạn vàng phát triển chiều cao và thể chất, theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới. 1000 ngày đầu đời là giai đoạn quyết định 60% khả năng phát triển chiều cao của trẻ sau này.
1.1 Giai đoạn bào thai
Bắt đầu từ tháng thứ 4 của thai kỳ, hệ xương của bé đã được hình thành và phát triển nhanh chóng. Lúc này, trẻ cần được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng, đặc biệt là canxi để xương phát triển.
Vì vậy, khi mang thai, đặc biệt là sau tháng thứ 4, mẹ bầu cần ăn nhiều thực phẩm giàu canxi để đáp ứng đủ nhu cầu canxi cần thiết của cơ thể cũng như giúp trẻ đạt chiều cao tối đa khi chào đời, tạo tiền đề. vì sự phát triển trong tương lai của trẻ em.
Nếu mẹ bầu có chế độ ăn uống điều độ, tinh thần tốt, nghỉ ngơi hợp lý, tăng cân 10-12 kg theo khuyến cáo của Bộ Y tế thì con sinh ra có chiều cao đạt chuẩn> 50 cm.
Nếu mẹ bầu có chế độ ăn uống điều độ, tinh thần tốt, nghỉ ngơi hợp lý thì con sinh ra có chiều cao đạt chuẩn> 50 cm.
1.2 Giai đoạn 0-2 tuổi
Khi trẻ dưới 12 tháng tuổi là thời điểm trẻ có tốc độ phát triển nhanh nhất so với bất kỳ giai đoạn nào khác. Lúc này, bé sẽ có cân nặng gấp đôi cân nặng sơ sinh trong 4-5 tháng đầu và cân nặng cuối năm đầu sẽ gấp 3 lần cân nặng sơ sinh.
Theo nghiên cứu, trẻ từ 12-24 tháng tuổi có nguy cơ suy dinh dưỡng cao nhất và tỷ lệ suy dinh dưỡng vẫn ở mức cao cho đến 5 tuổi.
Từ 12-24 tháng tuổi cũng là giai đoạn chuyển sang ăn dặm nên có thể trẻ không được cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển của trẻ cả về chiều cao và trí tuệ.
Giai đoạn từ 12-24 tháng tuổi, nếu được nuôi dưỡng tốt, trẻ sẽ tăng thêm 25 cm trong 12 tháng đầu và 10 cm trong năm tiếp theo.
Giai đoạn từ 12-24 tháng tuổi, nếu được nuôi dưỡng tốt, trẻ sẽ tăng thêm 25cm trong 12 tháng đầu và 10cm trong năm tiếp theo.
2. Giai đoạn 3 -13 tuổi
Sau 2 tuổi, tốc độ phát triển của trẻ sẽ giảm dần, chiều cao của trẻ sẽ tăng từ 5-8 cm trong 1 năm cho đến tuổi dậy thì, trung bình khoảng 6,2 cm mỗi năm. Mật độ xương cũng tăng khoảng 1% một năm. Đây là giai đoạn tăng trưởng chiều cao ổn định nhất của trẻ.
Tạo cho trẻ một lối sống và chế độ dinh dưỡng khoa học cũng sẽ tạo bàn đạp để trẻ phát triển tốt nhất trong giai đoạn dậy thì sau này.
3. Giai đoạn dậy thì
Ở các bé trai, giai đoạn này bắt đầu từ 11-18 tuổi, còn ở các bé gái, thường bắt đầu từ 10-16 tuổi. Thời kỳ này có sự chênh lệch về độ tuổi phát triển chiều cao ở trẻ trai và trẻ gái.
Cụ thể, trẻ phát triển chiều cao tốt nhất ở độ tuổi 10-16 tuổi đối với trẻ em gái và 12-18 tuổi đối với trẻ em trai. Đây được coi là giai đoạn vàng cuối cùng để phát triển chiều cao của trẻ.
Nếu được chăm sóc tốt, trẻ có thể cao 8-12cm mỗi năm cho đến tuổi 20. Tuy nhiên, điều này còn phụ thuộc vào chế độ dinh dưỡng và thói quen vận động khác nhau của từng trẻ.
Trẻ phát triển chiều cao tốt nhất ở độ tuổi 10-16 tuổi đối với trẻ em gái và 12-18 tuổi đối với trẻ em trai. Đây được coi là giai đoạn vàng cuối cùng để phát triển chiều cao của trẻ.
4. Giai đoạn sau dậy thì
Sau tuổi dậy thì, chiều cao của trẻ vẫn sẽ tăng, nhưng không đáng kể và tăng rất chậm. Chiều cao của trẻ khi 10 tuổi sẽ quyết định 80% chiều cao khi trưởng thành. Vì vậy, cha mẹ cần đặc biệt quan tâm đến chế độ dinh dưỡng của trẻ trong giai đoạn dậy thì để chiều cao được phát triển tối ưu.
Chiều cao và cân nặng theo tuổi
Từ 12 tháng đến 23 tháng: Ở giai đoạn này, chiều cao của các bé gái sẽ dao động từ 74,1cm – 85,1cm, tương ứng với cân nặng từ 9,2kg – 11,7kg.
Đối với nam chiều cao sẽ nằm trong khoảng 75,7cm – 86,8cm, tương ứng với cân nặng là 9,6kg – 11,9kg.
Từ 2 tuổi đến 12 tuổi: Trong giai đoạn này, đối với nữ chiều cao trung bình tăng từ 85,5cm – 149,8cm; Cân nặng từ 12kg – 41,5kg. Đối với nam giai đoạn này có chiều cao từ 86,8cm – 149,1cm tương ứng với cân nặng từ 12,5kg – 39,9kg.
Từ 13 đến 20 tuổi: Trong thời gian này, chiều cao và cân nặng sẽ phát triển chậm hơn. Cụ thể, đối với nữ sẽ có chiều cao trong khoảng 156,7cm – 163,3cm, cân nặng từ 45,8kg – 58kg. Nam có chiều cao từ 156,2cm – 177cm và cân nặng từ 45,3kg – 70,3kg.
Những con số trên chỉ là gần đúng. Chiều cao và cân nặng của bé còn phụ thuộc vào di truyền, khu vực sống, chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt hàng ngày.
Sau tuổi dậy thì, chiều cao của trẻ vẫn sẽ tăng, nhưng không đáng kể và tăng rất chậm. Chiều cao của trẻ khi 10 tuổi sẽ quyết định 80% chiều cao khi trưởng thành.
