Thúc đẩy giá trị của giáo dục
Là một trong những đơn vị bảo tàng công lập trên toàn quốc có doanh thu ổn định, lượng khách quốc tế đến bảo tàng chiếm khoảng 70%, Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh (Q.3) đang tổ chức Triển lãm “Những đứa con của thời đại”. cuộc chiến ”tại Trường THCS Trần Quốc Toản (TP.Thủ Đức)…
Đơn vị này mở rộng khu trưng bày ngoài trời với các container tái hiện nhà tù Phú Quốc hay Chuồng cọp – Côn Đảo với màn hình cảm ứng, mã QR để tra cứu thông tin, hình ảnh, video … về 5 trại giam lớn của Việt Nam. Miền Nam Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Thống kê đến ngày 22/5, lượng khách quốc tế đến bảo tàng này đạt 8.958 trên tổng số 17.570 lượt khách đến TP.HCM. Vào các ngày nghỉ lễ trong tháng 5, trung bình có khoảng 2.000 lượt khách / ngày (trước khi có dịch là 3.000 – 4.000 lượt khách / ngày).
Ngoài ra, nhiều bảo tàng tại TP.HCM tổ chức triển lãm lưu động để chủ động quảng bá thay vì chờ khách đến tham quan, phát huy giá trị giáo dục của bảo tàng. Bảo tàng Thành phố Hồ Chí Minh (Quận 1) tổ chức triển lãm “Thành phố Hồ Chí Minh – Những chặng đường lịch sử” và “Phong trào học sinh Sài Gòn – Thành phố Hồ Chí Minh” tại Trường THPT Minh Đức Cơ sở (Quận 1) vào tháng 4 năm 2022, Triển lãm “TP. Hồ Chí Minh – Những hành trình lịch sử ”hưởng ứng Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam lần thứ I tại Trường Tiểu học Đặng Thùy Trâm (Q.7) vào tháng 4/2022.
Đại diện Bảo tàng TP.HCM cho biết, trung bình mỗi năm, bảo tàng thực hiện từ 30 – 40 cuộc trưng bày. Với chức năng và nhiệm vụ của bảo tàng là nghiên cứu địa phương với số lượng lớn tài liệu, hiện vật, bảo tàng còn là nơi đào tạo thực hành cho sinh viên của nhiều trường trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh như: Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, Đại học Văn hóa, Đại học Tôn Đức Thắng, Cao đẳng Mỹ thuật, Đại học RMIT.
Tương tự, Bảo tàng Lịch sử TP.HCM (Q.1) cũng tổ chức Trưng bày “Biển, đảo quê hương” tại Trường tiểu học Lương Thế Vinh (Q.Gò Vấp), Trường THPT Hiệp Bình (TP.HCM). Thủ Đức) vào tháng 5 năm 2022.
Không chỉ dừng lại ở việc tương tác trực tiếp với công chúng, Bảo tàng Lịch sử TP.HCM tổ chức cuộc thi trực tuyến chủ đề “Bảo tàng Lịch sử – Khoảnh khắc với di sản”, diễn ra từ tháng 2 đến tháng 5. 2022, thu hút 28 tác giả và 56 tác phẩm dự thi. Tuy đây chỉ là con số nhỏ so với nhiều cuộc thi trực tuyến diễn ra trên mạng xã hội nhưng trong bối cảnh công chúng chưa thực sự quan tâm nhiều đến hoạt động bảo tàng như hiện nay thì kết quả trên là rất đáng ghi nhận. .
Tăng tốc chuyển đổi kỹ thuật số
Chuyển đổi kỹ thuật số là một từ khóa trong nhiều lĩnh vực, và bảo tàng cũng không ngoại lệ. Tuy nhiên, việc ứng dụng công nghệ trưng bày, số hóa dữ liệu hay còn gọi là “bảo tàng ảo” còn nhiều khó khăn, thách thức.
Bảo tàng Lịch sử TP.HCM có thể coi là bảo tàng đầu tiên của TP.HCM thử nghiệm mô hình “bảo tàng ảo”, với dự án “Bảo tàng tương tác thông minh 3D / 360”. Hoàng Anh Tuấn, Giám đốc Bảo tàng Lịch sử TP.HCM chia sẻ, đây là giải pháp đơn vị thử nghiệm trong đợt dịch COVID-19. Trong bối cảnh còn nhiều khó khăn, việc chủ động chuyển hướng, nhất là chuyển đổi số giúp các bảo tàng vượt qua khó khăn, thực hiện tốt nhiệm vụ chuyên môn và đến gần hơn với công chúng.
“Tuy nhiên, thiếu tiền, thiếu khách vẫn là nỗi lo chung của hoạt động bảo tàng ở TP.HCM hiện nay. Về lâu dài, chuyển đổi số phải là mục tiêu then chốt trong đổi mới hoạt động của bảo tàng ”, ông Hoàng Anh Tuấn nói.
Bắt kịp xu thế chuyển đổi số, Bảo tàng Thành phố Hồ Chí Minh đang trong quá trình số hóa không gian, phòng trưng bày và các tài liệu, hiện vật; xây dựng kho dữ liệu trung tâm để tối ưu hóa việc quản lý, cập nhật thông tin và ứng dụng riêng để tích hợp dữ liệu trên mọi nền tảng với sự hỗ trợ của các thiết bị thông minh, đa ngôn ngữ, … thiết lập cơ sở dữ liệu chung để kiểm soát và đánh giá du khách như vé điện tử , hệ thống phản hồi trực tuyến.
Trước đó, vào tháng 10/2020, bằng việc ứng dụng công nghệ Smart Museum 3D / 360 để triển khai giải pháp ứng dụng tour thực tế ảo tương tác thông minh (Virtual Tour), Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ (Q.3) là đơn vị tiên phong trở thành bảo tàng số đầu tiên tại TP. Thành phố với hơn 31.000 hiện vật được số hóa bằng công nghệ quét ba chiều (3D Laser Scanning) kết hợp với công nghệ hình ảnh 360 độ. Nhờ đó, toàn bộ không gian bên trong và bên ngoài của bảo tàng được tái hiện với hình ảnh 360 độ sắc nét và chân thực, đặc biệt cho phép người xem đo đạc kích thước bất kỳ trên hình ảnh 360 độ đó. Số hóa giúp chuyển đổi hiện vật thành mô hình 3D, mô phỏng ảnh ba chiều cho phép người xem tương tác trực tiếp trên phần mềm.
Theo bà Lê Tú Cẩm, Chủ tịch Hội Di sản TP.HCM, chuyển đổi số là một trong những hoạt động cần thiết mà các bảo tàng, di tích cần chú trọng trong thời gian tới. Mỗi bảo tàng, di tích cần xác định sự thích ứng cần thiết trong điều kiện mới. Bên cạnh việc tham quan trực tiếp, các tour du lịch trực tuyến sẽ trở thành xu hướng tất yếu và lâu dài. Vì vậy, các bảo tàng, di tích cần chú trọng đưa công nghệ lên hàng đầu, nâng cấp hệ thống cơ sở dữ liệu số về di sản văn hóa… Tuy nhiên, về lâu dài cần quan tâm đến sự đồng bộ. , có chiến lược phù hợp giữa nội dung và hạ tầng công nghệ.
Các bảo tàng cần chuyển đổi theo hướng đổi mới cách tiếp cận, trưng bày để thu hút công chúng; tập trung xây dựng các sản phẩm đặc trưng để phục vụ du khách; thúc đẩy hợp tác quốc tế. Đây là hướng đi rõ ràng, đặc biệt cần phát triển trong bối cảnh hiện nay, bà Lê Tú Cẩm khẳng định.
