Theo tín ngưỡng, ngày thần tài Mùng 10 tháng Giêng, nhiều người tìm mua vàng để cúng Thần Tài để “lấy may” cả năm, mâm cúng ông Thần Tài thường có ba khía hoặc cá lóc nướng trui.
Ngày vía Thần Tài là ngày gì?
Trao đổi với Thiếu niênTS Dương Hoàng Lộc, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Tôn giáo, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia TP.HCM) cho biết, người Việt xưa có câu: “Mùng 9 cúng trời, tế trời”. Mùng 10 cúng trời đất”.
Câu đối trên thể hiện truyền thống tôn kính trời đất trong đời sống người Việt Nam. Tuy nhiên, về sau, với sự ảnh hưởng của văn hóa Trung Hoa, Thần Tài đã trở thành một vị thần trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam, được thờ cúng phổ biến trong nhiều gia đình.
Mâm tam sên cúng Thần Tài thường có thịt heo quay, tôm, trứng vịt luộc
Theo đó, trong các quan niệm phong phú và đa dạng về Thần Tài, có hai loại Thần Tài: Văn Thần Tài và Võ Thần Tài.
Khi đời sống kinh tế thị trường phát triển, người ta tin rằng mua vàng đầu năm sẽ “lấy may” cả năm. Nhưng đây chủ yếu mới ở các thành phố lớn, ở nông thôn người ta tích trữ vàng như một cách để dành.
Theo tiến sĩ Dương Hoàng Lộc hiện có nhiều tài liệu, nghiên cứu về ngày vía Thần tài, thấy còn nhiều ý kiến chưa thống nhất. Ở Trung Quốc, người ta thờ Thần Tài vào ngày mồng 5 của tháng đầu tiên. Ở Việt Nam, theo phong tục, mùng 8 thường cúng sao giải hạn, mùng 9 cúng trời (thần), mùng 10 cúng thổ địa.
Linh vật mèo vàng được nhiều người săn đón dịp vía Thần Tài 2023
Trong khi đó, đất ông Thổ Địa thường được đặt cùng với ông Thần Tài ở hướng đối diện với cửa ra vào của mỗi gia đình. Theo đó, tượng Thần tài là một ông lão ngồi trên ngai vàng, râu tóc bạc phơ, mặc áo gấm, thắt lưng bằng ngọc, một tay cầm trượng, tay kia cầm thỏi vàng.
Người Việt thờ Thần Tài để làm gì?
Dương Hoàng Lộc cho biết, người Việt quan niệm trời – đất – nhân hòa nên mùng 1 tết có 2 ngày cúng trời đất, để mong một năm mới an khang, thịnh vượng.
“Theo tín ngưỡng, người Việt cho rằng ai sống trên đất lành, đất lành thì sẽ có của cải sinh sôi, đi lại. Ngày nay, chúng ta cũng hiểu rằng ai cũng có ý thức bảo vệ môi trường. Người ta thường nói “hiền như đất”. tượng ông Thổ Địa cũng vậy, lúc nào cũng cười hiền lành… qua đó nhắc nhở chúng ta sống hiền hòa, giản dị, lương thiện, bao dung… để có một năm mới an lành”, TS Dương Hoàng Lộc nói.
Người Việt thờ chung với ông Thần Tài và ông Thổ Địa, bàn thờ thường hướng ra cửa
Ngoài ra, cúng đất ngày mùng 10 tháng Giêng còn thể hiện sự tôn trọng nơi mình sinh sống, đó là ruộng thoáng, nhà cửa sạch sẽ, môi trường xung quanh trong lành.
Bên cạnh đó, người ta thường giải thích rằng thổ sinh kim; trong đó: thổ là đất, kim là của cải nên ngày cúng ông địa cũng như ngày cúng ông địa (ông Thổ Địa).
Cúng trong ngày vía Thần Tài thường được bắt đầu trước 12 giờ trưa ngày mùng 10 tháng Giêng. Mâm cúng hay đĩa tam sên gồm: thịt lợn quay, tôm, trứng vịt lộn; Một số nơi cung cấp cá lóc nướng hoặc thịt vịt quay.
Dương Hoàng Lộc lý giải, người Việt thờ Thần Tài với mong muốn tài lộc sẽ đến với gia đình, gia đình ấm no, giàu có và thịnh vượng. Ở hướng Nam thờ Thần tài cùng với ông địa và đặt dưới đất trong nhà nhìn ra cửa chính.
Nhiều người quan niệm rằng thờ cúng và tin tưởng vào Thần Tài sẽ mang lại tiền tài, lợi lộc, giàu sang, sung túc, dư dả.
Còn thói quen mua vàng ngày vía Thần tài. Các chuyên gia nghiên cứu cho rằng, đây là thói quen ở các đô thị, thành phố lớn. Theo TS Dương Hoàng Lộc, người Việt có thói quen tích trữ vàng trong gia đình như để dành, tích lũy. Ngày vía Thần tài, nhiều người đi mua vàng để lấy may, lấy lộc đầu năm để cả năm có vàng trong người.
