Nỗi lo hay niềm tin cho giáo dục ?

Trong tuần qua, báo chí Việt Nam đăng tải hàng loạt tin tức về công cụ phần mềm trí tuệ nhân tạo Trò chuyệnGPT với những chức năng vượt trội cùng với những cảnh báo cho một tương lai bất định, đặc biệt là đối với thị trường lao động.

Khi có một phát minh mang tính cách mạng về công nghệ đem lại những thay đổi to lớn về môi trường sống, môi trường làm việc và thị trường lao động như máy hơi nước, điện, máy tính, internet. Tuy nhiên, chưa có cuộc cách mạng công nghệ nào tạo áp lực thay đổi hệ thống giáo dục quốc dân và triết lý giáo dục toàn diện như trí tuệ nhân tạo (AI).

Khi trò chuyệnGPT VIẾT MỘT BÀI Luận HAY HƠN CON NGƯỜI CÓ THỂ VIẾT

Để phát triển kinh tế và xã hội, con người cần phải giải quyết các vấn đề trong công việc và cuộc sống và đưa ra các giải pháp. Các vấn đề này được phân loại theo nghiệp vụ để dễ đào tạo. Năng lực lao động của một người là khả năng đề xuất và thực hiện các giải pháp cho các vấn đề của ngành đó một cách chính xác và hiệu quả. Để làm được điều đó, người lao động cần có tri thức (nhớ, tiếp cận, tích hợp, phân tích và vận dụng) để giải quyết vấn đề. Nếu vấn đề đủ lớn, nó cần sự phối hợp của nhiều người. Ở góc độ cá nhân, trước đây hệ thống giáo dục quốc dân rất chú trọng đến việc ghi nhớ và tiếp cận tri thức bởi đó là điều kiện cần để giải quyết vấn đề. Kết quả là, nhiều hệ thống giáo dục chú trọng nhiều vào việc học thuộc lòng và làm bài kiểm tra. Với sự ra đời của internet, việc lưu trữ và truy cập kiến ​​thức không còn quá quan trọng đối với con người để giải quyết vấn đề.

Với các công cụ tìm kiếm như Google, con người cần khả năng tổng hợp, phân tích và sử dụng kiến ​​thức nhiều hơn khi cần giải quyết vấn đề. Nói cách khác, khả năng giải quyết vấn đề sẽ hiệu quả và nhanh hơn khi mọi người có thể truy cập và tích hợp kiến ​​thức phong phú từ Internet thay vì dựa vào trí nhớ của chính mình. Do đó, việc ghi nhớ và học thuộc lòng không còn cần thiết nữa.

Giờ đây, các công cụ trí tuệ nhân tạo như ChatGPT truy cập, tích hợp và phân tích kiến ​​thức (thông tin) hiệu quả hơn, nhanh hơn và đầy đủ hơn con người nhiều lần. Ngoài ra, nó còn có khả năng đánh giá sự phù hợp và sáng tạo trong việc đưa ra giải pháp cho vấn đề.

Tôi đã làm một ví dụ về việc yêu cầu ChatGPT viết một bài luận cho đơn đăng ký học AI tại một trường đại học Hoa Kỳ dựa trên một số yếu tố cá nhân mà tôi đã nêu trong các gạch đầu dòng. ChatGPT đã viết một bài luận hay hơn những gì tôi có thể viết. Điều ngạc nhiên là trong kiến ​​thức về các bài văn đã học, ông đánh giá thông tin tôi giỏi toán là chưa đủ mạnh. Nó tạo ra một yếu tố hoàn toàn nhân tạo của riêng nó, nhưng nó có khả năng tăng khả năng cạnh tranh cho đơn xin học đại học của tôi.

Như vậy, trong việc giải quyết các vấn đề trong cuộc sống, trách nhiệm của con người giờ đây chỉ là đánh giá các giải pháp do AI đề xuất, yêu cầu AI thay đổi và hoàn thiện, sau đó mới quyết định sử dụng hay triển khai. Đối với các vấn đề khác, AI có thể thực hiện hiệu quả và nhanh chóng hơn nhiều so với con người.

CŨVỀ CON NGƯỜI NÊN HỌC GÌ, HỌC NHƯ THẾ NÀO?

Vậy người ta nên học cái gì, học như thế nào và đánh giá năng lực làm việc, học tập của họ như thế nào? Đây là một bài toán khó đối với giới học thuật trên toàn thế giới.

Hiện tại, một số trường đại học ở Mỹ đã cấm sinh viên sử dụng công cụ ChatGPT. Đây chỉ là giải pháp tạm thời khi chưa có chính sách, quy định phù hợp. Và để có chính sách mới, cần thay đổi triết lý giáo dục và phương pháp đào tạo cũng như đánh giá năng lực. Tuy nhiên, cả nhà trường và khoa đều không có cách nào để phát hiện sinh viên sử dụng công cụ này nếu sinh viên biết cách sử dụng hiệu quả, chẳng hạn như cố tình mắc lỗi hoặc viết sai chính tả một vài yếu tố nhỏ. Nói cách khác, thay vì lấy điểm 10/10, hãy lấy điểm 8 hoặc 9/10.

Nếu cấm sử dụng thì hệ thống giáo dục cần có công cụ để phát hiện vi phạm, nhưng hiện nay chưa có công cụ này. Trước đây, quản lý chất lượng là loại bỏ chất lượng kém chứ không tìm kiếm chất lượng hoàn hảo. Đây sẽ là thách thức lớn nhất đối với quyết định cấm sử dụng công cụ AI, đó là phát hiện vi phạm và có bằng chứng không thể chối cãi. Giải pháp này đi vào ngõ cụt vì sớm muộn các công cụ AI cũng sẽ thâm nhập vào mọi ngõ ngách của đời sống con người.

Để giải quyết một vấn đề, mọi người chỉ cần biết cách đánh giá và thực hiện giải pháp. Nhưng AI chỉ có thể cung cấp giải pháp cho những vấn đề mà nó có kiến ​​thức. Do đó, con người cần có khả năng chia nhỏ các vấn đề phức tạp thành các vấn đề đơn giản hơn mà AI có thể giúp giải quyết. Đây là kỹ năng mà người ta có được sau khi đi làm chứ không phải học ở bậc đại học ở nhiều nơi.

Vì vậy, vấn đề đặt ra cho giáo dục hiện nay là đào tạo ra những con người có khả năng chia nhỏ những vấn đề phức tạp thành những vấn đề đơn giản mà AI có thể được giải quyết. Sau đó biết cách đặt vấn đề một cách hiệu quả để công cụ AI hiểu và đưa ra giải pháp hợp lý, từ đó biết cách đánh giá để đưa ra quyết định lựa chọn giải pháp triển khai.

Có thể hiểu được nếu bạn cần lái xe đến một nơi mà bạn chưa từng đến. Trước đây, bạn phải biết tra cứu bản đồ rồi mới nghĩ ra lộ trình đi qua từng tỉnh. Bây giờ bạn chỉ cần cập nhật địa chỉ, Google Maps sẽ vẽ cho bạn nhiều tuyến đường. Bạn cần đánh giá từng tuyến đường và sau đó quyết định chọn tuyến đường nào. Tuy nhiên, khi triển khai nếu thấy có điểm nghẽn cần đánh giá lại và thay đổi để thích nghi. Với Google Maps, một người không biết đường vẫn có thể tự lái xe đến những nơi chưa từng đi qua một cách dễ dàng mà chưa từng có.

Tương tự với các công cụ trí tuệ nhân tạo. Trí tuệ nhân tạo sẽ là một bộ não thứ hai hoạt động với công suất cao hơn, là người bạn, người thầy, người đồng nghiệp, người trợ lý đắc lực nhất vì khả năng đáp ứng mọi nhu cầu của từng người sử dụng. cá nhân. Khi đó, vai trò của người thầy cũng sẽ phải thay đổi hoàn toàn.

Vậy trí tuệ nhân tạo như ChatGPT là lo lắng hay hy vọng? Câu trả lời sẽ tùy thuộc vào tâm trạng của mỗi người trước sự thay đổi mà nó mang lại.