Tại sao cùng là sông nhưng Trường Giang dùng chữ “giang”, Hoàng Hà dùng chữ “hà”? Câu trả lời đầy bất ngờ không phải ai cũng biết
Hai con sông nổi tiếng nhất ở Trung Quốc được gọi là Dương Tử và Hoàng hà. Tất nhiên, Trung Quốc không chỉ có hai con sông này, mà còn có các con sông lớn khác như sông Châu Giang, Lệ Giang và Duy Hà.
Nhưng nói đến những dòng sông ở Trung Quốc, hai cái tên Trường Giang và Hoàng Hà nổi bật hơn cả.
Được biết, Giang và Hà trong tiếng Hán đều có nghĩa là sông. Vậy tại sao tên các con sông ở Trung Quốc, một số được gọi là Giang, và một số được gọi là Hà? Sự khác biệt giữa hai cách gọi này là gì?
Trên thực tế, chúng ta có thể phân tích vấn đề này dưới góc độ địa lý nhân văn. Suy cho cùng, mọi người ở các vùng miền khác nhau có nền văn hóa và lối sống khác nhau, do đó nhận thức của họ về mọi thứ cũng sẽ khác nhau.
Vào thời cổ đại, không có cách gọi Giang và Hà cho các con sông. Người ta gọi tất cả các vùng có nước là Xuyên. Từ này trong thời cổ đại được sử dụng để mô tả một con sông tương đối lớn.
Sau đó đổi tên dần thành chữ Giang nên chữ Giang phát triển sớm hơn chữ Hà. Theo đó, người dân bắt đầu gọi vùng sông nước là Giàng.
Theo các ghi chép lịch sử, người Trung Quốc đã sử dụng chữ Giang sớm nhất vào thời nhà Chu. Vậy tại sao người dân Chũ lại gọi vùng có nước Giang?
Điều này có liên quan đến việc con công (con công) từng sống ở lưu vực sông Dương Tử. Người xưa khi nhìn thấy một loài chim có vẻ đẹp lộng lẫy như vậy, mặc nhiên nghĩ rằng đó là loài chim thần thánh hoặc một sinh vật cao quý do trời gửi xuống.
Hơn nữa, hệ sinh thái hai bên sông Trường Giang quả thực rất phong phú nên người dân cho rằng nơi đây là đất lành chim đậu, được ông trời phù hộ. Vì vậy, người dân nước Sở gọi vùng có nước này là Giang, hòa cùng tiếng kêu của chim công. Thời xa xưa, Nhà Chu đóng đô ở phương Nam nên cách gọi Giang xuất hiện sớm nhất ở phương Nam.
Mãi sau này mới xuất hiện cách gọi Hà vào khoảng năm 100 trước Công nguyên. Lúc bấy giờ văn hóa hưng thịnh, ở Thị Kính có câu thơ liên quan đến chữ Hạ. Tuy nhiên, nguồn gốc của cái tên Hoàng Hà không được ghi chép rõ ràng.
Nhưng điều chắc chắn là cách phát âm của Hà gần giống với tiếng ngáy. Cũng có thông tin cho rằng cách phát âm của Hà giống với tiếng hú của động vật hoang dã, bởi chúng ta đều biết sông Hoàng Hà được mệnh danh là “dòng sông giận dữ” với những dòng chảy mạnh.
Phát triển cho đến thời điểm hiện tại, sự khác biệt giữa Hoàng Hà và Trường Giang ngày càng rõ nét. Đầu tiên, chúng ta có thể dễ dàng nhận ra, thủy vực phía Nam Trường Giang gọi là Giang, thủy vực phía Bắc gọi là Hạ. Các ví dụ chính là Chu Giang và Vị Hà ở phía Đông Bắc.
Thứ hai, nếu bạn quan sát kỹ hơn, hầu hết các vùng nước kết nối với biển được gọi là Giang, chẳng hạn như Huangpujiang (sông Hoàng Phố). Ngược lại, sông hồ chảy trong đất liền được gọi là Hà.
Cuối cùng, sông Hoàng Hà và các sông khác tên Hà hầu như đều bị hạn hán và mực nước dâng cao vào mùa lũ. Còn những con sông có chữ Giang thì hầu hết hiền hòa hơn, ít bị hạn hán, lũ lụt, ví dụ như sông Trường Giang hiền hòa.
Thực ra, dù bạn gọi là Giang hay Hạ thì đó cũng là kết quả của quá trình phát triển văn hóa hàng nghìn năm của Trung Quốc. Vì vậy, không dễ để thay đổi cách gọi này.
(Nguồn: Sohu)
